Бүгінде бүкіл әлемде сыбайлас жемқорлық сияқты ұғымдар кеңінен таралды. Сыбайлас жемқорлық фактілерінің артуына байланысты бүкіл әлемде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес тақырыбы өзекті бола бастады, мемлекеттер алдында " сыбайлас жемқорлық дегеніміз не?"қандай әдістермен күресу керек," сыбайлас жемқорлықты қалай жеңуге болады?"сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес сияқты тұжырымдама аясында сыбайлас жемқорлық сияқты осы жағымсыз элементтің алдын алу бойынша түрлі бағдарламалар мен заңдар әзірленуде.
Сыбайлас жемқорлық-жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдардың, мемлекеттік функцияларды орындауға уәкілеттік берілген адамдарға теңестірілген адамдардың, лауазымды адамдардың өздерінің лауазымдық (қызметтік) өкілеттіктерін және олармен байланысты мүмкіндіктерді жеке өзі немесе делдалдар арқылы мүліктік (мүліктік емес) игіліктер мен артықшылықтар алу немесе алу мақсатында заңсыз пайдалануы өзі үшін не үшінші тұлғалар үшін, сол сияқты осы тұлғаларға игіліктер мен артықшылықтар беру арқылы пара беру.
Сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық-заңда әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылық белгіленген, сыбайлас жемқорлық белгілері бар құқыққа қарсы кінәлі іс-әрекет (әрекет немесе әрекетсіздік);
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Заң сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді және Қазақстан Республикасының Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясатын іске асыруға бағытталған.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы саясат-сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін төмендетуге, қоғамның мемлекеттік органдардың қызметіне сенімін арттыруға бағытталған құқықтық, әкімшілік және ұйымдастырушылық шаралар және осы Заңға сәйкес өзге де шаралар.
Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта өзгеше көзделмесе, Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Заң Қазақстан Республикасының аумағында жеке және заңды тұлғаларға қатысты қолданылады.
Сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін қылмыстық жауаптылық пен жаза Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде, әкімшілік сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауаптылық пен жаза - Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы Кодексінде көзделген.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс қимыл қағидаттар негізінде жүзеге асырылады:
- заңдылық;
- адам мен азаматтың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғаудың басымдығы;
- жариялылық пен ашықтық;
- мемлекет пен азаматтық қоғамның өзара іс-қимылы
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларын жүйелі және кешенді пайдалану;
- сыбайлас жемқорлықтың алдын алу шараларын басым қолдану;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылға жәрдем көрсететін адамдарды көтермелеу;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасағаны үшін жазаның бұлтартпастығы.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың мақсаты қоғамдағы сыбайлас жемқорлықты жою болып табылады.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл мақсатына қол жеткізу мынадай міндеттерді шешу арқылы іске асырылады:
- қоғамда сыбайлас жемқорлыққа төзбеушілік ахуалын қалыптастыру;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін жағдайлар мен себептерді анықтау және олардың салдарын жою;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл субъектілерінің өзара іс-қимылын нығайту;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі халықаралық ынтымақтастықты дамыту;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру.
Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шараларының жүйесі:
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы мониторинг;
- сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін талдау;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениетті қалыптастыру;
- Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заң сараптамасын жүргізу кезінде сыбайлас жемқорлық нормаларын анықтау;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды қалыптастыру және сақтау;
- қаржылық бақылау;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы шектеулер;
- мүдделер қақтығысының алдын алу және шешу;
- кәсіпкерлік саласындағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл шаралары;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу, ашу және тергеп-тексеру;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар туралы хабарлама;
- сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтардың салдарын жою;
- сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл туралы Ұлттық баяндаманы қалыптастыру және жариялау.
Қаралым саны: 91